Nowe przepisy dotyczące prewspółczynnika odliczenia VAT

Z rokiem 2016 doszło do zmian prawnych, które zobowiązują gminy, aby w swoich rozliczeniach VAT uwzględniały działalność nieobjętą tym podatkiem. Skutki są takie, że gminy odzyskają mniej podatku niż obecnie. Warto jednak podkreślić, że część ekspertów zwraca uwagę na wyrok TSUE w sprawie gminy Wrocław i na to, że regulacje dotyczące prewspółczynnika wymagały natychmiastowej zmiany.

​

Od stycznia tego roku weszły w życie przepisy dotyczące prewspółczynnika uchwalone w nowelizacji o VAT z 9 kwietnia zeszłego roku. Cała innowacja polega na tym, aby samorządy określały jaka część wydatków będzie wykorzystana do działalności opodatkowanej VAT, a jaka do działalności nieobjętej tą daniną. Wcześniej nie brano jej pod uwagę przy odliczaniu VAT, na co pozwalała uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2011 r.

Co się zmieni?
Po wprowadzonych zmianach określenie prewspółczynnika stanie się pierwszą czynnością prowadzącą do ustalenia ostatecznej kwoty, jaką w konkretnym przypadku będzie można odliczyć. Kolejny etap zobowiązuje gminy do ustalenia czy dany wydatek jest związany jedynie z czynnościami opodatkowanymi, czy też z takimi, które zwolnione są z podatku. W sytuacji, kiedy okaże się, że mamy do czynienia również z aktywnością zwolnioną z podatku, należy ustalić współczynnik w zgodzie z art. 90 ustawy o VAT. Jeśli w tym etapie okaże się, że wydatek będzie wykorzystywany tylko do czynności zwolnionych z VAT, to urząd gminy w ogóle nie będzie miał prawa do odliczenia VAT.

Precyzyjny podział
Eksperci wskazują, że główną motywacją nowelizacji jest stworzenie mechanizmu, który pozwoli na jak najbardziej precyzyjne przyporządkowanie VAT do działalności opodatkowanej i pozostałej. Sposób określania proporcji prewspółczynnika powinien najściślej odpowiadać charakterystyce działalności prowadzonej przez podatnika – czyli gminę i jej jednostki. Budżetowe jednostki gminy, zgodnie z nową ustawą, mają identyfikować własny wskaźnik prewspółczynnika. Znaczy to, że urząd gminy będzie ustalał swój prewspółczynnik, jak również swój będzie ustalała każda jednostka budżetowa gminy. Pomysł wyznaczania prewspółczynnika dla poszczególnych jednostek gminnych spotkała się z aprobatą wielu ekspertów, którzy podkreślają, że wpisuje się on w generalny zamysł prewspółczynnika, który ma się opierać na jak najbardziej przejrzystym i precyzyjnym przyporządkowaniu VAT dla działalności opodatkowanej i pozostałej. Oczywiście są również głosy, które wskazują, że takie podejście kłóci się z literalnym brzmieniem przepisów, jednak większość wskazuje, że jest to rozwiązanie łatwiejsze dla samorządów.