Czy momentem uznania wydatku za koszt, jest zapis o nim w księgach?

Wyrok Narodowego Sądu Administracyjnego z 1 kwietnia 2015 wskazuje jednoznacznie, że ujęcie wydatku w bilansie niej jest tożsamym z momentem określenia wydatku jako kosztu podatkowego. Warto tu dodać, że podatek CIT, gdyż o nim tu mowa, jest podatkiem dochodowym od osób prawnych. Reguluje go ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z lutego 1992 roku.

Omawiany wyrok NSA dotyczy sprawy, gdy sąd podjął się kontroli indywidulanej interpelacji w sprawie okresu za jaki mają być naliczane w koszty podatkowe uzyskanych przychodów, które przekroczyły 100 000 tysięcy złotych opłat za usługę przyłączenia spółki będącej dystrybutorem energii elektrycznej do sieci innych przedsiębiorstw energetycznych. Zasadniczym problemem był fakt, że spółka nie była w stanie określić jak długo będzie zmuszona do korzystania z tego przyłącza.

Dla celów rachunkowych spółka przyjęła standardowy czas eksploatacji, który wynosi 15 lat. Dlatego też koszty przyłączenia zaliczone zostały do kosztów bilansowych na ten okres, jednocześnie księgując je na koncie rozliczeń pomiędzy okresami. Połączono to z zobowiązaniami i w wyznaczonym okresie ujęto ten koszt w podziale na miesięczne raty. Jak stwierdzili księgowi w spółce, opłata ta powinna być zaliczona do kategorii podatkowych kosztów przychodu jednorazowo. W momencie gdy faktura ta została przyłączona na koncie zobowiązań, o czym mowa w artykule 15 ustawy. Zgodnie z zapisem w ustawie, dniem poniesienia określonych kosztów uznaje się ten dzień, w którym koszt ten po raz pierwszy został zaksięgowany na podstawie faktury, którą otrzymano.

Urząd skarbowy nie zgodził się z interpretacją spółki. Ponieważ uznał, on, ze zapis w ustawie o podatku CIT, na który powoływała się spółka, powinien być rozumiany zgodnie z przepisami o rachunkowości. Z przepisów tych wynikają normy, które określają np. do jakich okresów rozliczeniowych należy przyporządkować dane koszty czy przychody. Normy te biorą pod uwagę takie zasady jak ostrożność, istotowość oraz współmierność kosztów. W efekcie prowadzi to do uznania, że w przypadku wcześniej cytowanego artykułu momentu uznania wydatku za koszt podatkowy jest związany z momentem uznania go za taki i ujęcie go w bilansie.

Jak wspomniano na początku, sprawa trafiła do NSA, który nie podzielił opinii urzędu skarbowego i przychylił się do stanowiska spółki. Sąd wskazał, że koszty związane z uzyskaniem przychodu, które są jednak różne od kosztów, które są bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w momencie ich poniesienia. Sąd uznał, że jeśli koszty te są związane z okresem przekraczającym konkretny rok podatkowy, a określenie jaka ich część dotyczy danego okresu –roku podatkowego, wtedy to powinny być one uznane za koszty uzyskania przychodów, obliczane proporcjonalnie do tego jak długi jest okres, którego dotyczą. Sąd uznał również, że aby ustawa o rachunkowości miała wpływ na podatki, w ustawie o podatku CIT powinny istnieć przepisy, które wyraźnie odsyłały by ją do jej treści. W obecnej sytuacji ustawa o rachunkowości nie może być stosowana w odniesieniu do ustawy o podatku CIT.